Son dövrlərdə Təhsil Tələbə Kredit Fondunun (TTKF) fəaliyyəti ətrafında yayılan informasiyalar cəmiyyətin diqqətini cəlb etməkdədir. Əldə olunan məlumatlara əsasən, Fondun real təhsil dəstəyi göstərmək əvəzinə daha çox formal, ictimai rəyi yönləndirməyə hesablanmış layihələr həyata keçirdiyi iddia olunur. Xüsusilə, tələbə və müəllimlər üçün nəzərdə tutulan güzəştli kart proqramlarının yalnız bahalı dükanlarla məhdudlaşması, praktik fayda verməməsi sosial şəbəkələrdə geniş müzakirələr doğurmuşdur.

Hüquqi-normativ bazanın pozulması ehtimalı

Qeyd edək ki, TTKF-nin nizamnaməsi, fəaliyyət prinsipləri və mövcud qanunvericilik aktları diqqətlə nəzərdən keçirildikdə, Fondun əsas məqsədinin tələbələrin təhsil xərclərinin maliyyələşdirilməsi və onların sosial rifahına dəstək olduğu açıq şəkildə görünür. Lakin hazırda gündəmdə olan iddialar göstərir ki, Fond bu çərçivədən kənara çıxaraq özünə aidiyyəti olmayan sahələrə müdaxilə etməkdədir.
Məsələn, 12 Regional Təhsil İdarəsinin rəhbərlərinə, ARTİ və Elm və Təhsil Nazirliyinə Fond tərəfindən hər birinə 60.000 manat dəyərində 15 avtomobil hədiyyə edilməsi haqqında məlumat yayılmışdır. Bu addım hüquqi baxımdan bir neçə sual doğurur:

1. Təhsil Tələbə Kredit Fondunun vəsaitlərinin təyinatı ilə bağlı qanunda belə bir mexanizm nəzərdə tutulubmu?

2. Dövlət büdcəsindən ayrılan vəsaitlərin hansı əsasla idarəetmə strukturlarına maddi-texniki təminat şəklində yönləndirilməsi qanunidir?

3. Təhsil siyasəti ilə bağlı qərarların sosial ədalət və bərabərlik prinsiplərinə uyğunluğu necə təmin olunur?

İctimai maraq və şəffaflıq problemi

Təhsilmedia.az bildirir ki, dövlət fondları və büdcədən maliyyələşən qurumların fəaliyyəti ictimaiyyətin birbaşa nəzarətində olmalıdır. Çünki bu qurumların resursları dövlətin deyil, əslində vətəndaşların vergiləri hesabına formalaşır. Bu səbəbdən hər hansı qərarın şəffaf şəkildə əsaslandırılması zəruridir.
Əgər Fond həqiqətən 12 regional idarəyə ümumilikdə 750.000 manatdan artıq dəyərdə avtomobil ayırıbsa, bu vəsaitin mənbəyi, hüquqi əsasları və strateji məqsədi açıq şəkildə ictimaiyyətə təqdim olunmalıdır. Əks halda, bu hadisə korrupsiya və yeyinti riskləri ilə bağlı ciddi narahatlıqlar doğurur.

İdarəetmədə maraq toqquşması və reputasiya itkisi

TTKF-nin adı ətrafında dolaşan korrupsiya iddiaları yalnız maliyyə itkisi demək deyil. Bu, həm də dövlətin təhsil siyasətinə, tələbələrin sosial rifahına və ümumilikdə təhsilə ictimai etimadı zəiflədir. Fond rəhbərliyinin hansı maraqlara xidmət etdiyi sual altına düşür. Bu, yalnız hüquqi yox, həm də etik və sosial məsələdir.

Nəticə və tövsiyələr

1. TTKF-nin bütün maliyyə əməliyyatları müstəqil auditdən keçirilməlidir.

2. Fondun qərarları ictimaiyyətə açıq olmalı, şəffaf hesabat mexanizmi yaradılmalıdır.

3. Təhsilalanların sosial vəziyyətinə yönəlmiş layihələr real dəstək xarakteri daşımalı, formal görünüşdən uzaq olmalıdır.

4. Maraqların toqquşmasının qarşısını almaq üçün idarə heyətində ictimai nəzarət təmsilçilərinə yer verilməlidir.

Bütün bunlar göstərir ki, hazırkı vəziyyət yalnız maliyyə pozuntusu ehtimalı deyil, həm də dövlət-vətəndaş münasibətlərində etimad böhranı yaradan amil kimi qiymətləndirilməlidir.(Tehsilmedia.az)